HAVA FİLTRELERİNİN VERİMLİLİK YÖNÜNDEN SINIFLANDIRMASI
Hava filtreleri için 3 temel kriter önemlidir. Bu kriterler sırasıyla filtre toz tutma verimi, ağırlıkça toz tutma kapasitesi kısaca servis ömrü, ve filtre başlangıç direncidir.
Filtre test standartları öncelikle filtrelerin birbirleriyle mukayese edilebilmesini sağlar. Avrupa standartına göre hava filtreleri iki ayrı grupta toparlanabilir, bunlardan birincisi G ve F verimindeki filtre grupları için uygulanan EN 779 standartı, ikincisi ise Hepa filtrelerin verimini belirleyen EN 1822 standartıdır.
EN 779:2012 standartı G verimindeki kaba filtreleri yalnızca ağırlıkça ortalama toz tutuculuk değerlerine göre belirleyip sınıflandırır. Buna göre G tipi kaba filtrelerin ortalama toz tutuculuk değerleri aşağıdaki gibidir.
Orta ve hassas filtrelerin verimliliği ise yapılan testlerle, filtre giriş ve çıkışındaki 0,2 – 3 mikron boyut aralığındaki tanecikler sayılarak ve birbiriyle oranlanarak belirlenir. Ancak sınıflandırma için, testte kullanılan taneciklerin ortalama boyutu olan 0,4 mikron kullanılır, bu sebeble F verimindeki filtrelerin verimi 0,4 mikrondaki taneciğin ortalama verimi cinsinden ifade edilir.
TABLO-3.7 EN 779:2012 standartına göre hava filtreleri sınıflandırması
Filtre Sınıfı
Son Basınç Kaybı Pa
Ortalama Test Tozu Tutuculuk % (Am)
0,4 μm tanecik boyutunda ortalama verim (Em)
0,4 μm tanecik boyutunda Minimum Verim
G1
250
50 < Am < 65
-
-
G2
250
65 < Am < 80
-
-
G3
250
80 < Am < 90
-
-
G4
250
90 < Am
-
-
M5
450
-
40 < Em < 60
-
M6
450
-
60 < Em < 80
-
F7
450
-
80 < Em < 90
35
F8
450
-
90 < Em < 95
55
F9
450
-
95 < Em
70
Not: EN 779 testlerinde kullanılan sentetik toz ile atmosferik toz karakteristik olarak birbileri arasında farklılık gösterebilirler. Bu sebeble, test sonuçları ile operasyonel performans ve filtre servis ömrü arasında farklılıklar oluşabilir. Buna ek olarak filtre malzemesinin elektrostatik yük kaybı ve lif kopmaları toplam toz tutma verimini olumsuz etkiliyebilir.
Hepa filtreler ise EN1822 test metoduna göre test edilir ve verimleri belirlenir. Bu metoda göre filtrelerin verimi, minumum verimi verecek tanecik boyutuna göre belirlenip, diğer bir deyişle belirli bir filtre kağıdı için belirli bir hava hızında en düşük verimlilik değerini veren tanecik boyutuna göre test edilirler. Bu tanecik boyutuna en çok geçen tanecik boyutu (Most Penerating Particle Size-MPSS) olarak adlandırılır. Filtre kağıdının veriminin belirlenmesinin ardından, filtre verimi öncelikle filtre çerçeveleri ve contasıyla birlikte tüm filtre konstrüksiyonu için, bunun ardından da tüm filtre yüzey alanı taranarak noktasal olmak üzere iki şekilde belirlenmelidir. Verimlilik değeri elde edilen geçirgenlik değeri kullanılarak hesaplanmalıdır. Test edilen filtre hareketli aerosol besleme nozülü ve ölçüm uçlarıyla kullanılarak taranmalıdır. Burada belirlenecek birden çok sayıdaki noktasal verimlilik değeri test raporuna eklenecek olan grafiğe işlenecektir. Verim için doğru sınıflandırmayı yapabilmek için noktasal ve filtrenin tamamının verimi tabloda gösterilmiş değerlere uygun olmalıdır.
TABLO-3.8 EN 1822 standartına gore HEPA filtre sınıflandırma tablosu
Filtre Sınıfı
MPPS’de (%) Verim
MPPS (%) Geçirgenliği
Toplam Verim
Bölgesel Verim
Toplam Verim
Bölgesel Verim
E10
> 85
-
15
-
E11
> 95
-
5
-
E12
> 99,5
-
0,5
-
H13
> 99,95
99,75
0,05
0,25
H14
> 99,995
99,975
0,005
0,025
U15
> 99,9995
99,9975
0,0005
0,0025
U16
> 99,99995
99,99975
0,00005
0,00025
U17
> 99,999995
99,9999
0,000005
0,00001 Notlar: E10, E11 ve E12 verimindeki filtreler için bölgesel verim değerlerine ihtiyaç yoktur. H13 ve H14 verimindeki filtreler için, standart tarama testine alternatif olarak duman kaçak testi yapılabilir.